Deel deze pagina via:

Tips bij het in bed liggen

Als het in en uit bed gaan vanwege uw aandoening of beperking lastig is, zijn er diverse mogelijkheden en tips die het voor u makkelijker maken. Uitgangspunt is dat u zelf kunt lopen met of zonder hulpmiddel.

Inhoud

Laatst bijgewerkt op: 26-03-2025

Voorbereiding

Als u problemen ervaart met het in bed gaan liggen, kunt u proberen of aan de andere kant het bed instappen voor u eenvoudiger is. Ook voldoende ruimte naast het bed kan het u makkelijker maken om in bed te stappen.

Materialen

Kies een bed dat de juiste hoogte heeft of instelbaar is. De goed hoogte is: als u op de rand van het bed zit en uw voeten plat op de grond kunt zetten. Heeft u een hoog-laagbed? Dan kunt u het bed iets lager zetten voordat u in bed stapt, dat maakt het instappen eenvoudiger. Voor het opstaan vanuit bed, kunt u hem dan iets hoger zetten.
Gladde lakens maken het verplaatsen eenvoudiger.
Antislip sokken in bed geven u meer grip op uw onderlaken en matras.

In bed gaan liggen

Onderstaande stappenplan gelden voor als u rechts in bed ligt. Slaapt u aan de linkerkant? Verwissel dan links en rechts in de stappen:

Stap 1: Sla het dekbed, deken of laken open en zorg dat u er makkelijk bij kunt als u eenmaal ligt.
Stap 2: Ga in het midden van het bed op de rand zitten. U heeft dan voldoende ruimte om met uw hoofd op het kussen te landen als u zich opzij laat zakken.
Stap 3: Probeer de volgende bewegingen tegelijk te maken:
- Verplaats u op uw rechter zij, en zorg dat uw hoofd op het kussen landt.
- Zet uw linkerhand op het matras voor uw borst.
- Zwiep de benen in bed richting het voeteneinde.

Ligt u te laag of juist te hoog in bed? Begin opnieuw vanuit de startpositie op de rand van het bed (stap 2) en schuif iets naar links of naar rechts.

Een andere methode is op handen en knieën:

Stap 1: Leg het dekbed diagonaal open en ga op de juiste plek voor het bed staan. Uw gezicht richting bed.
Stap 2: Plaats de handen op het matras, op ongeveer 2/3 deel van het bed en een stukje onder het kussen.
Stap 3: Plaats uw knieën één voor één op de matras, u bent nu in kruiphouding.
Stap 4: Zak door uw rechterarm en plaats uw rechterbil op het matras. U ligt op uw zij en kunt het dekbed of de deken over u heentrekken.

Opschuiven of verliggen in bed

Gebruik uw heupen om uzelf te verschuiven. Of draai op de rug, gebruik hiervoor de volgende bewegingen in stappen:

Stap 1: Zet u met uw linkerhand af, waardoor uw schouders draaien en u met uw bovenlichaam op de matras komt te liggen. Heeft u moeite om u met de (linker)hand af te duwen op het matras? Probeer dan een vuist te maken.
Stap 2: Draai uw knieën omhoog, zodat ook uw heup meedraait.
Stap 3: Strek uw benen, u ligt nu op uw rug.

Een andere methode is om een bruggetje te maken:

Stap 1: Trek uw knieën één voor één op en zet de voeten op de matras.
Stap 2: Maak een bruggetje, til uw heupen op van het matras. Beweeg uw heupen naar rechts en breng ze weer naar beneden.
Stap 3: Stap met uw voeten naar rechts, beweeg uw hoofd en schouders mee naar rechts.

Herhaal eventueel de stappen tot u goed ligt.

Belangrijk om te weten

Heeft u een dunne of gevoelige huid? Wees alert op schuifkrachten die uw huid onder druk zetten en waardoor er wonden kunnen ontstaan. Video van GoedGebruik op YouTube: Spanning in en onder de huid na een transfer (15.1)
Krijgt u hulp? Ook dan kunnen bovenstaande stappen en tips om te gaan liggen in bed de (mantel)zorger ontlasten. Ook uw verzorger moet goed op zijn houding letten om klachten te voorkomen. Video van GoedGebruik op YouTube: Weer gaan liggen in bed met lichte hulp (1.6.8.).

Alternatieven

Heeft u een elektrisch verstelbaar bed? Zet het hoofdeinde in de maximale stand omhoog en laat u in stapjes meezakken met het hoofdeinde tot ligstand.
Een bedbeugel geeft u houvast bij het op de zij draaien of omhoog komen. Meer hulpmiddelen vindt u bij het onderwerp In en uit bed gaan op de Hulpmiddelenwijzer.

Meer informatie

Bezoek onze uw situatie pagina over Parkinson voor algemene tips bij bewegen (freezing), denkvermogen (cognitie) en trillen (tremor) tijdens uw dagelijkse activiteiten. Er is ook een uw situatie pagina over Huntington waar u tips en hulpmiddelen voor thuis vindt.
In een filmpje op YouTube van Alwyn Uys HOW TO: Get dressed as a paraplegic (Engels gesproken) ziet u in de eerste twee minuten hoe u in bed komt met gebruik van uw armen en handen als u geen beenfunctie heeft. Daarna volgen aanwijzingen om een spijkerbroek aan te trekken op bed.
Bekijk hulpmiddelen en tips bij het slapen op de Hulpmiddelenwijzer.
Lees op Zorg van Nu: Slim bed en slim matras in de zorg.

Let altijd op uw veiligheid!

Of bovenstaande informatie voor u een oplossing is, hangt af van uw persoonlijke situatie en mogelijkheden.

Raadpleeg een zorgprofessional als u advies of hulp wilt. Een ergotherapeut bijvoorbeeld helpt u bij uw keuze en adviseert hoe u de dagelijkse activiteiten zelfstandig kunt blijven doen. U vindt een ergotherapeut via de website van Ergotherapie Nederland.

Bron

Deze pagina is gemaakt in samenwerking met de ergotherapeuten van ErgHandig.

Gerelateerde hulpmiddelen

Met een elektrische hulpmiddel kunt u de steunkous of therapeutische elastische kous (TEK) zelfstandig aantrekken als u minder kracht heeft in uw handen, schouderklachten, verminderde conditie heeft of als er overbelasting dreigt.

Betrouwbare informatie en uitleg over robotdieren, wat kunnen ze, waarvoor en bij wie worden ze gebruikt.

Medicijndispenser met check op afstand. Hulpmiddel bij het innemen van medicijnen.

Wondzorg op afstand maakt mogelijk dat een gespecialiseerde zorgverlener het herstel van uw wond via digitale beelden of foto's op een afstand volgt. Wondzorg op afstand heet ook wel tele-wondzorg of beeldbellen bij wondzorg.

Een heupairbag of zichzelf opblazende heupriem gebruikt u om letsel aan uw heup door vallen te voorkomen. De sensoren in de riem controleren uw bewegingen en herkennen een val. CO₂-patronen in de riem zorgen ervoor dat de airbags gevuld worden met lucht voordat u de grond raakt.

Dagstructuurrobots helpen bij uw dagplanning. Robots zorgen voor regelmaat door bijvoorbeeld dagelijkse handelingen en afspraken te onthouden en u op de juiste momenten een seintje te geven dat u iets moet doen of dat er bezoek komt.

Via Beeldschermzorg heeft u thuis een beeld- en geluidverbinding met een zorgverlener bijvoorbeeld bij chronische aandoeningen zoals COPD, hartfalen of diabetes. Zorgverleners gebruiken ook beeldschermzorg om samen met u in contact te staan met een gespecialiseerd zorgverlener, bijvoorbeeld bij wondzorg op afstand. Beeldschermzorg heet ook wel beeldzorg, telezorg of zorg op afstand.

Heeft u moeite met het druppelen van uw ogen? Met een oogdruppelaar, druppelbril of oogdruppelhulp gaat het indruppelen van de ogen gemakkelijker en zorgvuldiger. Oogdruppelaars zijn afhankelijk van het soort druppelflesje dat u gebruikt.

Verwarmingsdekens of elektrische dekens verwarmen uw lichaam wanneer u het koud heeft op een duurzame manier.

Apps bij incontinentie geven informatie over uw plas- en blaasprobleem. De ene app helpt u bij het behandelen van uw plas- en blaasproblemen (URinControl). De andere app helpt u met het vinden van een wc in de buurt (Hoge Nood).

Kunt u niet of moeilijk zelf de deur opendoen? Met een sleuteloplossing geeft u andere mensen, bijvoorbeeld medewerkers van thuiszorg of mantelzorgers, toegang tot uw huis. Thuiszorgorganisaties gebruiken vaak slimme sleuteloplossingen, bijvoorbeeld een sleutelkluis, om bij cliënten binnen te komen.

De praatknop of geheugenknop laat na het indrukken een korte boodschap horen. U kunt deze boodschap zelf inspreken. U kunt de praatknop gebruiken als u minder goed kunt lezen of problemen met uw geheugen of denkvermogen heeft. Plaats de knop bijvoorbeeld bij de deur en hoor: heb ik mijn sleutels, mijn geld enzovoort.

Een pakpaal, steunpaal of grijppaal is een verstelbare stang die tussen vloer en plafond wordt geklemd. Bij verminderde kracht in de benen kunt u zich optrekken tot staan of rustig gaan zitten op bed, toilet of stoel.

Op een opklapbare douchestoel of douchezitje kunt u zittend douchen als u niet (langdurig) kunt staan of het risico loopt te vallen. U klapt het zitje en de eventuele armsteunen eenvoudig op als anderen de doucheruimte willen gebruiken.

Als u niet lang kunt staan of bang bent om uit te glijden, kunt u met een douchekruk zichzelf of een ander zittend wassen onder de douche. Het krukje kunt u ook voor andere activiteiten of in andere ruimtes gebruiken.

Heeft u moeite met op- en afstappen? Een zadellift voor de fiets gebruikt u als u het zadel hoger wilt hebben als u fietst en lager als u op- of afstapt. Informeer bij een rijwielspeciaalzaak of maak een afspraak met een ergotherapeut voor een mobiele oplossing op maat.

Aangepaste autostoelen voor een goede zithouding en ondersteuning en het eenvoudiger in- en uit de autostappen.

Een vergrootglas of loep maakt kleine teksten, symbolen of afbeeldingen op een eenvoudige manier leesbaar of zichtbaar. Vergrootglazen bestaan in allerlei formaten en vergroten vanaf 1,5x tot 12x.

Mantelzorgwoningen bieden de mogelijkheid om met een zorgvraag nog zelfstandig te wonen maar wel in de nabijheid van naasten. Mantelzorgwoningen zijn los (in de tuin) te plaatsen of aan te bouwen aan een woning.

Stelt u zich de vraag: als ik val en ik kan dan niet bij een telefoon komen, hoe zorg ik er voor dat ik snel geholpen wordt? Personenalarmering biedt een veilig gevoel door de mogelijkheid om bij een noodsituatie alarm te slaan.

Met een inhalator ademt u medicijnen in (pufjes), zodat de werkzame stoffen rechtstreeks in de luchtwegen en de longen terechtkomen.

Sleutelkluizen en motorsloten aan de binnenzijde van de deur bieden zorgverleners snel toegang tot de woning.

Patiëntenportalen zijn beveiligde websites met digitale diensten die zorgverleners als uw huisarts aanbieden.

Scootmobielen met 4 wielen waarmee u buiten over (middel)lange afstand rijdt. Voorwaarden: U heeft genoeg kracht om de scootmobiel goed te bedienen. U kunt korte afstanden lopen en u kunt rechtop blijven zitten zonder weg te zakken.

Deze app zoekt voor u het beste moment om wakker te worden. Er zijn ook mogelijkheden om de slaapfasen bij te houden en geluid op te nemen om op snurken te controleren.

Gerelateerde 'Handig om te doen's

Bent of voelt u zich beperkt in het gebruik van uw armen en of benen? Is douchen lastig en voelt u zich niet veilig? Tips en informatie om veilig en zelfstandig te douchen.

Haren wassen kan lastig zijn als u trilt, (tijdelijk) uw hand en/of arm niet goed kunt gebruiken of niet lang kunt staan. Naast alles binnen handbereik zetten, zijn er ook tips en handige hulpjes om zittend of staand, uw haren te wassen.

Het aantrekken en uittrekken van uw bovenkleding kan lastig zijn wanneer u een beperkte arm- of handfunctie heeft of éénhandig bent. Tips, stappenplannen met video's, hulpmiddelen en alternatieven kunnen u hierbij ondersteunen.

Als u uw handen of armen minder goed kunt gebruiken, kan het aan- of uittrekken van een bh lastig zijn. Tips om uw bh aan te passen en om de bh op een andere manier aan en uit te trekken en vast te maken.

Heeft u moeite met veters strikken, omdat u niet ver genoeg kunt reiken of omdat bukken niet lukt? Ook als u eenhandig bent, trilt of minder (grijp)kracht in een van uw handen heeft zijn er alternatieven, tips, video's en stappen die u kunt nemen om uw schoenen zelfstandig te sluiten.

Heeft u moeite met het aan- en uittrekken van uw schoenen, omdat u niet ver genoeg kunt reiken, niet voldoende kracht heeft of omdat bukken niet lukt? Met tips, stappenplannen en alternatieven trekt u zelfstandig uw schoenen aan.

Schrijven kan moeilijk zijn als u problemen heeft met de handfunctie door reuma, artrose of de ziekte van Parkinson. U gaat mogelijk steeds kleiner schrijven en de regels die u schrijft kunnen schuin gaan lopen. Tips om schrijven met de hand te vergemakkelijken.

Heeft u moeite met het verplaatsen in bed door verminderde kracht of verminderde rompbalans? Of draait u moeilijk op uw zij? Met gebruik van een stappenplan, alternatieven en hulpmiddelen kunt u dit (weer) zelfstandig te doen.

Als u pijn of minder kracht in handen of polsen heeft of moeite met het draaien van uw onderarm, kan eten lastig zijn. Ook als u (tijdelijk) eenhandig bent of last heeft van trillen (tremor) zijn er met video ondersteunde tips en hulpmiddelen om uw bestek zo in te zetten dat eten eenvoudiger is.

Als u minder goed verpakkingen kunt vasthouden of weinig kracht in uw arm of hand heeft, wordt drinken inschenken lastiger. U kunt een kleinere verpakking kopen. Maar met tips en eventueel hulpmiddelen kunt u uw techniek aanpassen zodat u minder knoeit of uw grip vergroot. Ook als u minder goed ziet.

Kunt u niet ver genoeg reiken of lukt bukken niet? Dan kan het aantrekken van een onderbroek extra energie kosten. Tips, stappenplannen en alternatieven zorgen dat u uw onderbroek zelfstandig aankrijgt. Ook als u minder kracht in uw arm of hand heeft of niet goed kunt blijven staan.

Als u een verminderde handfunctie heeft of een bewegingsstoornis, is het vasthouden van een beker om zelfstandig te drinken niet vanzelfsprekend. Bekijk video’s en tips over het vasthouden van een drinkbeker en over drinken in bed. En een aantal alternatieve hulpmiddelen om zelf te (laten) maken.

Ramen zemen kan lastig zijn als u weinig energie of weinig kracht heeft. Misschien heeft u rugklachten, kunt u niet lang staan of is het niet mogelijk om veilig op een trapje te staan. Naast een goede voorbereiding maken tips, technieken en hulpmiddelen het ramen wassen eenvoudiger.

Als het gebruik van een rits lastiger gaat omdat u minder kracht, minder grip heeft of moeite heeft met de fijne motoriek zijn er handigheidjes, aanpassingen en hulpmiddelen om de slaapzak te openen en sluiten.

Als u pijn ervaart of een beperkte arm- en handfunctie heeft kan tuinieren veel energie kosten. Tips voor planten, verpotten en zaaien.

Het gebruiken van plakband kan lastig zijn bij aandoeningen van de hand, zoals reuma, of als gevolg van een hersenaandoening. Tips voor het werken met plakband als u minder kracht of controle heeft, minder goed ziet of als u een beperking in het denken ervaart.

Planten verzorgen kan lastig zijn wanneer er sprake is van klachten. Bijvoorbeeld als bukken en reiken moeilijk voor u is, als u niet lang kunt staan of er met uw rollator niet goed bij kunt. Ook als u problemen heeft met uw handfunctie, bijvoorbeeld door reuma of artrose maken tips, hulpmiddelen en een goede voorbereiding de verzorging van uw planten eenvoudiger.

Het verwisselen van een vuilniszak kan lastig zijn, bijvoorbeeld bij een verminderde handfunctie, balansproblemen of minder kracht. Tips voor het gebruik en het vervangen van de vuilniszak, het legen van

Het spitten of omscheppen van de grond in uw tuin kan een lastige en zware klus zijn. Zeker wanneer u uw handen minder goed kunt gebruiken, eenhandig werkt of in een rolstoel zit. Tips voor het gebruik van een schop of schep en alternatieven voor omspitten.

Heeft u arm- of handproblemen of kunt u niet lang staan bij werken in de tuin? Met tips, technieken en hulpmiddelen kunt u zelfstandig uw tuin onkruidvrij maken.

Problemen met prikkelverwerking kunnen onder andere voorkomen na een whiplash, bij niet aangeboren hersenletsel, hersenschudding, burn-out, MS, ADHD en autisme. U raakt bijvoorbeeld snel vermoeid of kunt de informatie niet meer goed opnemen of opslaan. Tips bij het omgaan en het verwerken van prikkels.

Koffiezetten kan ingewikkeld zijn door cognitieve beperkingen, zoals vergeetachtigheid of aandachtsproblemen. Ook als u minder kracht heeft of snel moe bent kunnen tips u helpen om (weer) zelf uw koffie te zetten.

Heeft u moeite met knippen door een beperkte arm- en/of handfunctie? Of kunt u minder goed met twee handen samenwerken? Tips die hierbij kunnen helpen: een goede zithouding, hoe u het papier vasthoudt en de juiste materialen.

Knielen kan lastig zijn als u weinig kracht heeft in uw benen en armen, moeilijk beweegt of gewrichtsklachten in enkels, knieën, heupen of rug heeft. Tips hoe u het beste kunt knielen en weer opstaat, maar ook alternatieven om laag bij de grond iets te doen zonder te knielen.

Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:

In en uit bed gaan Slapen

Deel deze pagina via:

Betrouwbare informatie over hulpmiddelen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer werkt samen met ergotherapeuten en andere experts om zo betrouwbare informatie en tips voor u te verzamelen.

De Hulpmiddelenwijzer wordt gemaakt door Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Over ons