Deel deze pagina via:

Communicatiehulp

Een communicatiehulp maakt het communiceren zonder spreken mogelijk of ondersteunt dit. U kunt de communicatiehulp op verschillende niveaus inzetten: van eenvoudig tot ingewikkeld. Er bestaan ook communicatiehulpen die ook de bediening bij fysieke beperkingen (bijvoorbeeld geen arm of handfunctie) overnemen.

Inhoud

Laatst bijgewerkt op: 03-08-2023

Waarvoor dient een communicatiehulp?

Communicatiehulpen vervangen of ondersteunen het spreken bij het voeren van gesprekken of het doen van mededelingen.

Hoe werkt een communicatiehulp?

U bedient een speciale schakelaar waarmee u kiest uit 1 of meer boodschappen. U kunt met een andere soort communicatiehulp boodschappen achter knoppen programmeren. Als u dan een knop aanraakt of aanwijst, komt automatisch die boodschap in beeld. Meestal kunt u de betekenis van een knop aanpassen door een instelling of door het inbrengen van een speciale kaart met al gekozen symbolen en betekenissen. De meeste hulpen kunt u meenemen.

Belangrijk om te weten

Leveranciers gebruiken vaak het woord ‘dynamisch scherm’. Dat betekent dat u zelf de betekenis van de knoppen kunt aanpassen.
Sommige communicatiehulpen kunnen de boodschappen ook uitspreken.

Productoverzicht

Uitvoeringen

Communicatiehulp met 1 knop. Hiermee kunt u één boodschap of actie communiceren. U past zelf de betekenis van de boodschap eenvoudig aan.
Communicatiehulp met 2-8 knoppen. Hiermee kunt u twee tot acht verschillende boodschappen of acties communiceren. U past zelf de betekenis van de boodschappen en acties eenvoudig aan. Vaak hebben de knoppen een symbool of een afbeelding die te maken heeft met de boodschap of actie.
Communicatiehulp met meer dan 8 knoppen. Hiermee kunt u meer dan acht verschillende boodschappen of acties communiceren. U past eenvoudig zelf de betekenis van de boodschappen en acties aan. Dat kan bijvoorbeeld door een kaart met voorgeselecteerde boodschappen in het apparaat te stoppen. Vaak hebben de knoppen een symbool of een afbeelding die te maken heeft met de boodschap of actie.
Communicatiehulp met tekst. Dit zijn losse apparaten met een toetsenbord en een scherm om de boodschap te lezen. U kunt onbeperkt zelf uw berichten opstellen die anderen van het scherm lezen.
Communicatiehulp met tekst en symbolen. Deze hulp werkt met een combinatie van symbolen en tekst (letters en woorden). Meestal zijn deze communicatiehulpen computerplatforms met speciale communicatiesoftware. U stelt zelf een kaart met voorgeselecteerde boodschappen samen die u in het apparaat stopt.
Communicatiehulp met symbolen. Op het scherm van deze hulp staan knoppen met symbolen. De betekenis van die symbolen kunt u aanpassen, bijvoorbeeld één woord of een hele zin.
Communicatiehulp met oogbediening. Een hulp met knoppen waarop tekst en/of symbolen staan die u met oogbewegingen bedient. U selecteert een knop door uw blik iets langer op een knop te richten. De boodschap onder die knop verschijnt daarna in beeld. U kunt de tijdsduur die u nodig heeft om uw blik op een knop te focussen zelf instellen.

Alternatieven

Er bestaan ook heel eenvoudige (tijdelijke) oplossingen, zoals het gebruiken van een aantal afbeeldingen dat verband houdt met een betekenis. U kunt bijvoorbeeld een foto van een toilet gebruiken om aan te geven dat u naar het toilet wilt.

Wordt het vergoed?

U krijgt het hulpmiddel (gedeeltelijk) vergoed omdat het onder de basisverzekering valt en opgenomen is in het reglement hulpmiddelen. U vindt dit reglement op de website van uw zorgverzekeraar. Neem voor aanschaf contact op met uw zorgverzekeraar.

Meer over de Zorgverzekeringswet

Hoe te verkrijgen?

Hulpmiddelen vanuit de Zorgverzekeringswet

In de Zorgverzekeringswet (ZvW) staat beschreven welke hulpmiddelen voor vergoeding uit het basispakket in aanmerking komen. Bekijk het overzicht op de website van Zorginstituut Nederland.
De hulpmiddelen die vergoed worden vindt u in het Reglement Hulpmiddelen op de website van uw verzekeraar. Let op! Dit Reglement Hulpmiddelen kan verschillen per zorgverzekeraar. In het reglement staan de voorwaarden zoals de hoogte van de vergoeding, de eigen bijdrage, vervanging, wijziging of reparatie van een hulpmiddel, gebruikstermijnen en de kwaliteitseisen.

Wie bepaalt of beoordeelt het?

De zorgverzekeraar beoordeelt in het individuele geval of een verzekerde in aanmerking komt voor (redelijkerwijs is aangewezen op) het aangevraagde hulpmiddel. De zorgverzekeraar kan het hulpmiddel in eigendom van de verzekerde geven of uitlenen.
De zorgverzekeraar kan voorwaarden stellen aan het vergoeden van hulpmiddelen. Bijvoorbeeld dat vooraf toestemming nodig is van de zorgverzekeraar. Of dat bij de aanvraag van een hulpmiddel een voorschrift of toelichting nodig is van een behandelend arts.

Afhankelijk van het soort zorgpolis kan een verzekerde:

Zelf kiezen waar hij het hulpmiddel haalt.
Kiezen uit leveranciers die een contract met de zorgverzekeraar hebben.
Richtlijnen vinden over bijvoorbeeld vervanging, wijziging of reparatie van een hulpmiddel en gebruikstermijnen.

Informatie

U heeft recht op een onafhankelijke cliëntondersteuner.
Op de website van het Zorginstituut. Hoe werkt de Zorgverzekeringswet.

Komt u er niet uit? Bezoek dan het informatie- en adviespunt het Juiste loket|Regelhulp (Ministerie van VWS).

Meer informatie

Over hulpmiddelen om te communiceren vindt u op www.hersenletsel-uitleg.nl, en leveranciers en fabrikanten als senso-care.nl en RDGKompagne.nl.
Voor hulp bij het vinden van het juiste middel bij communicatie kunt u ook een ergotherapeut raadplegen. Zoek een ergotherapeut.

Vragen of opmerkingen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer verkoopt geen hulpmiddelen. Kijk voor meer informatie op: Waar kan ik het hulpmiddel kopen?

Heeft u een vraag? Kijk bij de veelgestelde vragen (FAQ's). Staat uw antwoord daar niet bij, dan kunt u ook contactCommunicatiehulp met ons opnemen.

Wilt u blijvend betrokken zijn bij de Hulpmiddelenwijzer? Geeft u dan op voor ons Hulpmiddelenwijzer-panel. Uw mening doet ertoe!

Gerelateerde hulpmiddelen

Telefoon of portemonnee vergeten? Deur valt in het slot als de sleutels nog binnen liggen? Geheugensteuntjes of herinneringsapparaten geven een signaal als u zonder belangrijke spullen naar buiten gaat. Sommige geheugensteuntjes spelen een ingesproken boodschap af als u in de buurt komt.

Dynamische armondersteuning ondersteunt bij verminderde spierkracht als gevolg van een dwarslaesie, een herseninfarct of een spierziekte. Armondersteuningen 'dragen' de armen, uw arm zweeft als het ware gewichtsloos. Het kost minder inspanning en spierkracht om uw arm(en) horizontaal, verticaal en diagonaal te bewegen en omhoog te houden.

Een GPS systeem voor blinde, slechtziende of doofblinde mensen die met trillingen de weg wijst.

Computers met aanpassingen die mensen met een meervoudige beperking kunnen gebruiken en begrijpen.

Een communicatieboek of gespreksboek helpt om een boodschap over te brengen. Iemand die moeite heeft met spreken, lezen, schrijven en begrijpen wijst in het boek plaatjes, woorden en symbolen aan die de boodschap weergeeft.

Lichttherapielampen vullen een tekort aan daglicht aan – en dan vooral zonlicht. Lichttherapielampen heten ook wel daglichtlampen. De lampen hebben daardoor een positief effect op slaap, stemming en energie.

Een verzwaarde knuffel helpt kinderen en volwassenen te ontspannen. Een verzwaarde knuffel geeft een veilig gevoel en kalmeert bij onrust. De knuffel kan ook helpen bij slaapproblemen, angst, ADHD, autisme, trauma, hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid.

Een drukvest geeft een gelijkmatige druk op het bovenlichaam, vergelijkbaar met een stevige knuffel krijgen. Het werkt kalmerend en verbetert aandacht en concentratie. Het drukvest is er voor kinderen en volwassenen die bijvoorbeeld een vorm van autisme hebben. Maar ook bijvoorbeeld bij loopdrang door Dementie of de ziekte van Huntington zorgt het voor verlichting.

Legpuzzels stimuleren het denken en de fijne motoriek. Er zijn legpuzzels die door hun ontwerp en vormgeving beter passen bij wat u (nog) kunt. Bijvoorbeeld puzzels met grote stukken als u moeite heeft met het oppakken en/of het zien van de stukjes. Maar ook magnetische puzzels bij trillen (tremor) of willekeurige bewegingen.

Wondzorg op afstand maakt mogelijk dat een gespecialiseerde zorgverlener het herstel van uw wond via digitale beelden of foto's op een afstand volgt. Wondzorg op afstand heet ook wel tele-wondzorg of beeldbellen bij wondzorg.

Via beeldbellen heeft u contact met zorgverleners of mantelzorgers als alternatief voor een huisbezoek of contact via de telefoon. Door beeldcontact krijgt bijvoorbeeld een zorgverlener een betere indruk hoe het met u gaat. Beeldbellen kan via uw smartphone of mobiele telefoon, tablet-PC of andere computer.

Als u alleenstaand bent, stelt u zich de vraag: als ik val en ik kan dan niet bij een telefoon komen, hoe zorg ik er voor dat ik snel geholpen wordt? Personenalarmering biedt een veilig gevoel door de mogelijkheid om bij een noodsituatie alarm te slaan.

Wilt u niets vergeten? Organizers of (digitale) agenda's bieden houvast, tijdsbesef en overzicht aan bij werk, huishouden of persoonlijke activiteiten (dagindeling). Dit kan ook met afbeeldingen, bijvoorbeeld foto's of pictogrammen als lezen en/of schrijven lastig is.

INteractief sensorisch MUziekkussen stimuleert met muziek en trillingen de zintuigen of brengt rust en ontspanning. Het vermindert hiermee stress, nervositeit en rusteloosheid. De Inmu kan ingezet worden bij dementie, autisme of een cognitieve beperking. Het kussen heeft geen knoppen, het reageert bij oppakken en bewegen.

Kalenderklokken geven op elk moment van de dag de tijd, dag en datum weer. Hierdoor kunt u eenvoudiger de tijd bijhouden en uw dag indelen. Deze klok met dagaanduiding biedt ook een oriëntatie in de tijd: Hoe laat is het? Welke dag is het vandaag? Dit geeft houvast en brengt structuur aan.

Geheugenklokken ondersteunen het (besef van) tijd en bieden houvast als er sprake is van verstandelijke beperking, hersenletsel, (beginnende) dementie of kinderen met gedrag-, leer- en ontwikkelstoornissen. Deze geheugensteunen komen voor in de vorm van klokken, horloges, timers en apps.

Communicatieplatformen zorgen voor digitale communicatie tussen zorgverleners, cliënten en hun netwerk.

Hulphond als ondersteuning en trouwe metgezel bij het dagelijkse leven met beperkingen.

Heeft u een beperking in horen én zien (doofblind) en wilt u één-op-één kunnen communiceren met een ziende persoon zonder gebarentaal of gesproken taal? De Block letter communicator maakt een gesprek mogelijk, ook zonder computer, tablet, smartphone of brailleschrift.

Verzwaarde dekens (verzwaringsdeken) of ballendekens gebruikt u bij de behandeling van slaapproblemen waarbij motorische en psychische onrust een rol speelt. De druk van de deken helpt het lichaam tot rust te komen en geeft een gevoel van geborgenheid en veiligheid.

Vroeger was het rustgevende effect van een schommelstoel al bekend. Bij het voeden van een baby of om te ontspannen en in slaap te vallen. De schommelbeweging zelf gaat evenwichtsstoornissen tegen en voorkomt hiermee vallen. Een schommelstoel biedt ook (therapeutische) effecten bij dementie, ADHD, NAH en artritis.

Een lichttherapiebril of daglichtbril vult het tekort aan daglicht aan. Vooral in de wintermaanden geeft een daglichtbril energie door blauwlichttechnologie die zonlicht nabootst. Ook is de bril in te zetten bij slaapproblemen of onregelmatige werktijden.

Blauw verrijkt licht herstelt de biologische klok en voorkomt (nachtelijke) onrust en probleemgedrag bij dementie.

Als u (zeer) slecht ziet, laaggeletterd of dyslectisch bent kan voorleessoftware de tekst van het beeldscherm voorlezen. Voorleessoftware heet ook wel schermuitleessoftware, spraaksynthesesoftware of screenreader.

Een trilkussen, trilschijf of shaker heeft verschillende functies. Het kussen is aan te sluiten op een wek- een waarschuwingssysteem voor doven, slechthorenden en doofblinden. Maar het trilkussen kan ook ontspanning en lichaamsbesef brengen bij mensen met dementie of kinderen met autisme of prikkelverwerkingsproblemen.

Gerelateerde 'Handig om te doen's

Het is fijn om de dingen zo lang mogelijk zelf te kunnen blijven doen. Om langer thuis te blijven wonen met de ziekte van Huntington is ondersteuning bij het zelf organiseren belangrijk. Tips en hulpmiddelen om voor uzelf te zorgen, voor uw planning, uw geheugen te ondersteunen en om (financieel) overzicht te houden.

Ontspannen is voor iedereen belangrijk, dus ook als u de ziekte van Huntington heeft. Door de aard van de ziekte, de verschillende uitingsvormen en de snelheid van veranderingen is ontspanning iets wat u goed kunt gebruiken. U vindt hier tips voor uitstapjes en reizen, sociale contacten, op visite gaan en over hobby’s.

Wilt u mij en anderen met een beperking in horen én zien (doofblindheid) stimuleren in onze autonomie? De tips en animatie op deze pagina kunnen u hierbij helpen. Autonomie betekent dat ik mijzelf kan zijn en mijn eigen keuzes kan maken.

Er wordt veel gesproken over eenzaamheid, over het zich niet meer verbonden voelen. De online contactmogelijkheden zijn in een stroomversnelling gekomen. Hoe houden we in deze tijd dan tóch betekenisvol contact? Of u nu alleen woont, een ouder met dementie in een zorginstelling heeft. Of als u vanwege uw aard en aandoening een strakke planning nodig hebt of een kind heeft dat extra steun behoeft.

Heeft u moeite weer op te staan als u op de grond bent gevallen? Of bent u bang dat u niet meer overeind kan komen? Tips, stappenplan, video’s en hulpmiddelen helpen u om zelf weer overeind te komen na een val.

Maakt u zich wel eens ongerust over wat er kan gebeuren als u onverwachts op de grond belandt? Dit stappenplan en enkele video's helpen u om zelfstandig van de grond terug in uw rolstoel te komen. 

Snoezelen is een kalmerende activiteit voor mensen met een verstandelijke beperking of vergevorderde dementie. U leest over wat snoezelen is, hoe het werkt en welke snoezelmaterialen er voor de verschillende zintuigen zijn.

Visite ontvangen kan om diverse redenen lastig voor u zijn. Bijvoorbeeld door verminderde energie, het minder goed kunnen verdragen van prikkels, maar ook door verminderde mobiliteit, verminderde arm-/handfunctie en beperkingen in denkvermogen (cognitie). Tips én een goede voorbereiding maakt visite ontvangen minder inspannend.

Problemen met prikkelverwerking kunnen onder andere voorkomen na een whiplash, bij niet aangeboren hersenletsel, hersenschudding, burn-out, MS, ADHD en autisme. U raakt bijvoorbeeld snel vermoeid of kunt de informatie niet meer goed opnemen of opslaan. Tips bij het omgaan en het verwerken van prikkels.

Hulpmiddelenwijzer beantwoordt vragen van mensen met milde dementie die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen, zoals: Hoe voorkom ik dat ik mijn medicatie vergeet? Hoe kook ik gezond? Hoe kan ik mobiel blijven? Wat als ik moet verhuizen? Waar kan ik terecht bij vragen over geld en inkomen?

Heeft u moeite met het vasthouden van uw smartphone? Ook als u minder ziet, minder kracht, minder grip heeft of maar één hand kunt gebruiken, zijn er mogelijkheden, alternatieven en hulpmiddelen om zelfstandig te telefoneren.

Iets noteren tijdens het bellen kan lastig zijn als u bijvoorbeeld maar één hand kunt gebruiken, of wanneer u het lastig vindt om twee dingen tegelijkertijd te doen (luisteren en tegelijkertijd schrijven). Ook kan het zijn dat dit voor u te snel gaat, bijvoorbeeld als gevolg van de ziekte van Parkinson of een andere chronische aandoening. Tips en hulpmiddelen voor het maken van notities tijdens een telefoongesprek.

We vergeten allemaal wel eens iets. Namen, sleutels, waarvoor u ook alweer naar de keuken liep. Misschien maakt u zich zorgen of uw vergeetachtigheid een voorbode van dementie is. Tips over een geheugentest en geheugentraining en over geheugensteuntjes en hulpmiddelen die u helpen in het dagelijkse leven.

Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:

Activeren of kalmeren Contact maken Delen en uitwisselen Gesprek ondersteunen Praten en aanwijzen Uzelf organiseren

Thuisarts.nl

Voor iedereen die betrouwbare informatie zoekt over ziekte en gezondheid. Gemaakt door artsen.

Ga naar de website

Regelhulp.nl

Informatie over de wetten en regelingen voor het organiseren van zorg en ondersteuning. Een website van het ministerie van VWS.

Ga naar de website

Deel deze pagina via:

Betrouwbare informatie over hulpmiddelen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer werkt samen met ergotherapeuten en andere experts om zo betrouwbare informatie en tips voor u te verzamelen.

De Hulpmiddelenwijzer wordt gemaakt door Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Over ons