Deel deze pagina via:

Leefpatroonmonitoring

Ongerust over uw alleenwonende ouder, of uw kind met een beperking? Leefpatroonmonitoring geeft inzicht in het leefpatroon en volgt wat alleenwonende mensen met bijvoorbeeld dementie of een verstandelijke beperking doen. Mantelzorgers, zorgmedewerkers en casemanagers dementie kunnen hiermee veranderingen in het activiteitenpatroon ontdekken. Bijvoorbeeld als hij of zij ’s nachts gaat dwalen. Het systeem zelf registreert ook opvallende veranderingen in het dagelijks leefpatroon en meldt dat. Veranderingen in het leefpatroon kunnen aanwijzingen zijn van risicovolle achteruitgang. U kunt dan op tijd maatregelen nemen. Een systeem voor leefpatroonmonitoring bestaat uit een combinatie van een netwerk van sensoren in de woning, een computerprogramma en een app voor een smartphone en/of webpagina. Thuiszorgorganisaties bieden steeds vaker leefpatroonmonitoring aan: een wijkverpleegkundige of een casemanager kijkt dan mee met de mantelzorger.

Inhoud

Laatst bijgewerkt op: 31-03-2025

Waarvoor dient leefpatroonmonitoring?

Mantelzorgers en/of familieleden kunnen via leefpatroonmonitoring een alleenwonende persoon met een aandoening die langzaam verergert op afstand volgen (monitoren). Leefpatroonmonitoring is te gebruiken bij mensen met bijvoorbeeld dementie, ziekte van Parkinson en een verstandelijke beperking. De monitoring vermindert de belasting bij mantelzorgers of familie en signaleert tijdig lichamelijke en mentale achteruitgang. Leefpatroonmonitoring waarschuwt bij een crisissituatie, zoals een urineweginfectie doordat het systeem signaleert dat iemand ineens veel vaker naar het toilet gaat dan normaal.

Hoe werkt leefpatroonmonitoring?

Leefpatroonmonitoring bestaat uit een netwerk van sensoren. De meeste sensoren zijn bewegingssensoren. De sensoren ‘zien’ alleen beweging: ze zijn geen camera’s. De sensoren worden geplaatst in verschillende ruimtes in een woning. Het computerprogramma achter het sensorennetwerk registreert over een langere periode de beweging en/of activiteiten van de bewoner. Op een smartphone, tablet of pc kunt u de informatie over de activiteiten van de bewoner bekijken. Zoals de frequentie van toiletgebruik, veranderingen in dag-nacht ritmes en ‘s nachts dwalen. Afhankelijk van het systeem dat u gebruikt wordt het dagelijks leefpatroon door het computerprogramma ‘ingeleerd’. Na deze inleerperiode geeft het systeem zelf via berichten in de app op de smartphone aan of er sprake is van een opvallende afwijking in het dagelijks leefpatroon. Dit gaat meestal via een stoplicht: groen - alles is in orde, geel - opvallende verandering, rood - zodanige verandering dat direct aandacht nodig is.

De rode meldingen worden extra onder de aandacht gebracht. Afhankelijk van het systeem of de versie van dat systeem worden ook noodsituaties, zoals een valpartij, gesignaleerd en met rood gemeld. U kunt bovendien meestal instellen dat u een rode melding krijgt als iemand met dementie de woning verlaat. Zorgmedewerkers, casemanagers en mantelzorgers kunnen daardoor veranderingen in het activiteitenpatroon van de cliënt of hun naaste vaststellen, bijvoorbeeld als hij of zij ’s nachts gaat dwalen. Het systeem zelf volgt ook belangrijke veranderingen in het dagelijks leefpatroon en doet daar melding van. Veranderingen die duiden op een mogelijke noodsituatie, zoals een valpartij of 's avonds niet terugkeren, kunnen direct worden gemeld aan een zorgmedewerker en/of mantelzorger.

YouTube video — Slimme sensoren voor thuiswonende mensen met dementie Bron:
Ministerie van VWS

Belangrijk om te weten

Leefpatroonmonitoring werkt in principe alleen bij mensen die alleen in een woning wonen. Een klein huisdier kan nog wel.
In een eengezinswoning zijn meer sensoren (in het netwerk) nodig dan in een appartement.
U heeft een internetverbinding nodig. Een standaardabonnement voldoet.
Systemen voor leefpatroonmonitoring hebben geen camera's.
Systemen voor leefpatroonmonitoring (leefstijlmonitoring) worden vergoed door een aantal gemeenten: meestal de abonnementskosten voor een aantal maanden. Thuiszorgorganisaties kunnen leefstijlmonitoring declareren. Vraag bij de thuiszorg na of leefstijlmonitoring wordt aangeboden.

Productoverzicht

Wordt het vergoed?

Er is geen eenduidige informatie over een vergoeding voor dit hulpmiddel. Voordat u het hulpmiddel aanschaft kunt u informatie inwinnen bij uw zorgverzekeraar, gemeente, zorgkantoor of bij het UWV.

Komt u er niet uit? Bezoek dan Informatie- en adviespunt Juiste Loket | Regelhulp - Ministerie van VWS

Meer informatie

Leefpatroonmonitoring vervangt het woord leefstijlmonitoring. Bij het begrip leefstijl denkt men aan gezonde leefstijl, en daar gaat het niet over bij leefstijlmonitoring. Daarom is begin 2024 onder leiding van de Vliegwielcoalitie van de Patiëntenfederatie, Vilans, Digizo.nu en de leveranciers besloten de aanduiding te wijzigen van leefstijlmonitoring naar leefpatroonmonitoring. Deze aanduiding is toekomstbestendiger en sluit beter aan bij wat deze digitale zorgtechnologie doet: het in kaart brengen van leefpatronen en het geven van vroege waarschuwingen bij aanmerkelijke veranderingen in het leefpatroon.
Voor zorgverleners op Zorg voor Beter: Leefpatroonmonitoring en Zorgvannu: Langer thuis wonen met leefpatroonmonitoring.
Voor zorgorganisaties: opbrengsten en financiering van leefpatroonmonitoring op de kennisbank Digitale zorg van Vilans.
Uit onderzoeken en ervaringen uit projecten is gebleken dat de stress van de mantelzorger vermindert bij het gebruik van leefpatroonmonitoring. De app geeft een beeld van de actuele situatie en dat stelt gerust. Daarom financieren een beperkt aantal gemeenten leefpatroonmonitoring. De meeste van deze gemeenten financieren de eerste maanden van een abonnement. Dit om de technologie onder de aandacht te brengen bij u als mantelzorger waarna u zelf het maandabonnement gaat betalen.
Informatieve film over langer thuis blijven wonen is een wens van veel Nederlanders én van de overheid. Maar dan wel graag op een verantwoorde manier. Leefpatroonmonitoring kan daarbij helpen. (ZonMw)

Vragen of opmerkingen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer verkoopt geen hulpmiddelen. Kijk voor meer informatie op: Waar kan ik het hulpmiddel kopen?

Heeft u een vraag? Kijk bij de veelgestelde vragen (FAQ's). Staat uw antwoord daar niet bij, dan kunt u ook contactLeefpatroonmonitoring met ons opnemen.

Wilt u blijvend betrokken zijn bij de Hulpmiddelenwijzer? Geeft u dan op voor ons Hulpmiddelenwijzer-panel. Uw mening doet ertoe!

Gerelateerde hulpmiddelen

Cpap’s voorkomen, door het toedienen van lucht onder druk, snurken en het kort stoppen met ademhalen.

Een heupairbag of zichzelf opblazende heupriem gebruikt u om letsel aan uw heup door vallen te voorkomen. De sensoren in de riem controleren uw bewegingen en herkennen een val. CO₂-patronen in de riem zorgen ervoor dat de airbags gevuld worden met lucht voordat u de grond raakt.

Dagstructuurrobots helpen bij uw dagplanning. Robots zorgen voor regelmaat door bijvoorbeeld dagelijkse handelingen en afspraken te onthouden en u op de juiste momenten een seintje te geven dat u iets moet doen of dat er bezoek komt.

Kunt u niet of moeilijk zelf de deur opendoen? Met een sleuteloplossing geeft u andere mensen, bijvoorbeeld medewerkers van thuiszorg of mantelzorgers, toegang tot uw huis. Thuiszorgorganisaties gebruiken vaak slimme sleuteloplossingen, bijvoorbeeld een sleutelkluis, om bij cliënten binnen te komen.

De praatknop of geheugenknop laat na het indrukken een korte boodschap horen. U kunt deze boodschap zelf inspreken. U kunt de praatknop gebruiken als u minder goed kunt lezen of problemen met uw geheugen of denkvermogen heeft. Plaats de knop bijvoorbeeld bij de deur en hoor: heb ik mijn sleutels, mijn geld enzovoort.

Mantelzorgwoningen bieden de mogelijkheid om met een zorgvraag nog zelfstandig te wonen maar wel in de nabijheid van naasten. Mantelzorgwoningen zijn los (in de tuin) te plaatsen of aan te bouwen aan een woning.

Stelt u zich de vraag: als ik val en ik kan dan niet bij een telefoon komen, hoe zorg ik er voor dat ik snel geholpen wordt? Personenalarmering biedt een veilig gevoel door de mogelijkheid om bij een noodsituatie alarm te slaan.

Deze app zoekt voor u het beste moment om wakker te worden. Er zijn ook mogelijkheden om de slaapfasen bij te houden en geluid op te nemen om op snurken te controleren.

Vergeet u weleens genoeg te drinken? Vochtinname-regelaars houden bij hoeveel vocht u binnenkrijgt en geven een signaal als het tijd is om te drinken.

Telefoon of portemonnee vergeten? Deur valt in het slot als de sleutels nog binnen liggen? Geheugensteuntjes of herinneringsapparaten geven een signaal als u zonder belangrijke spullen naar buiten gaat. Sommige geheugensteuntjes spelen een ingesproken boodschap af als u in de buurt komt.

Alarmsystemen voor epileptische aanvallen, waarbij een sensor toevallen registreert.

Heeft u te maken met een persoon die zichzelf verwondt? Er zijn speciale handschoenen of wanten die helpen beschermen tegen zelfverwonding en/of dwangmatig gedrag. Ze heten ook wel: veiligheidshandschoenen, handbeschermer, anti-krabhandschoenen, gepolsterde handschoenen en leshandschoenen.

Met een mobiele til- of hefstoel zoals de Raizer, Indeelift en de opblaasbare Camel kunt u mensen helpen die na een valpartij zelf niet meer overeind kunnen komen.

Een melding krijgen als een persoon uit bed gaat? Iemand met dementie kan in de nacht slechter slapen en opstaan of dwalen. Misschien bestaat er een groter risico op vallen? Via een bewegingssensor kan de mantelzorger een melding ontvangen als de ander uit bed gaat.

Het alarmsysteem werkt via sensoren. Een infrarood sensor ziet een warmtebron (het menselijk lichaam) bewegen en reageert met een signaal. Een optische sensor geeft een waarschuwingssignaal als het aan de vorm ziet dat iemand een andere houding aanneemt, bijvoorbeeld gaat zitten of staan.

Een valmat ligt naast het bed op de vloer. Het zachte verende materiaal voorkomt letsel bij een val uit bed.

Een koolmonoxidemelder of CO-melder waarschuwt als er een gevaarlijke hoeveelheid koolmonoxide in de lucht aanwezig is. Dit is heel belangrijk omdat u het gas niet ziet, ruikt of proeft en dodelijk is. Ook als u de apparaten regelmatig laat controleren is het verplicht om een CO-melder op te hangen. Vooral in kleine, slecht te ventileren of zelfs geheel afgesloten ruimtes, is een melder een levensredder.

Heeft u, uw partner, kind of cliënt de neiging om te dwalen of een groot risico om te vallen? Een alarmmat waarschuwt u als iemand daarop staat, ligt of loopt. De mat heeft een sensor en (draadloze) ontvanger.

Drempelhulpen overbruggen hoogteverschillen bij drempels zodat u gemakkelijker over drempels loopt of rijdt.

Communicatieplatformen zorgen voor digitale communicatie tussen zorgverleners, cliënten en hun netwerk.

Hulphond als ondersteuning en trouwe metgezel bij het dagelijkse leven met beperkingen.

Een tilriem biedt houvast en steun bij verplaatsen, het lopen en balans houden. Een tilriem heet ook wel transferriem, flexibelt of easybelt. U kunt de riem zelf dragen, of de persoon die u ondersteunt.

Een trilkussen, trilschijf of shaker heeft verschillende functies. Het kussen is aan te sluiten op een wek- een waarschuwingssysteem voor doven, slechthorenden en doofblinden. Maar het trilkussen kan ook ontspanning en lichaamsbesef brengen bij mensen met dementie of kinderen met autisme of prikkelverwerkingsproblemen.

Hoog-laagbedden zijn zo te verstellen om makkelijker in bed te komen en om zorg te bieden op werkhoogte.

Gerelateerde 'Handig om te doen's

Er zijn vele verschillende mogelijkheden om een trap veiliger te maken in gebruik, zonder grote verbouwing. Denk bijvoorbeeld aan schoenen met stroeve zolen, een goede verlichting en kleine aanpassingen aan de trap.

De Vilans Hulpmiddelenwijzer beantwoordt vragen van mensen met milde dementie die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen. Hoe voorkom ik dat ik mijn medicatie vergeet? Hoe kook ik gezond? Hoe kan ik mobiel blijven? Wat als ik moet verhuizen? Waar kan ik terecht bij vragen over geld en inkomen?

Heeft u moeite weer op te staan als u op de grond bent gevallen? Of bent u bang dat u niet meer overeind kan komen? Tips, stappenplan, video’s en hulpmiddelen helpen u om zelf weer overeind te komen na een val.

Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:

Alarmeren bij gevaar Beschermen Dwalen signaleren Veilig slapen Veilig wonen

Thuisarts.nl

Voor iedereen die betrouwbare informatie zoekt over ziekte en gezondheid. Gemaakt door artsen.

Ga naar de website

Regelhulp.nl

Informatie over de wetten en regelingen voor het organiseren van zorg en ondersteuning. Een website van het ministerie van VWS.

Ga naar de website

Deel deze pagina via:

Betrouwbare informatie over hulpmiddelen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer werkt samen met ergotherapeuten en andere experts om zo betrouwbare informatie en tips voor u te verzamelen.

De Hulpmiddelenwijzer wordt gemaakt door Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Over ons