Deel deze pagina via:

Tips bij koken

Koken is niet altijd makkelijk als u problemen met uw handen heeft of minder kracht. Met deze algemene tips kunt u het koken vergemakkelijken. Het kost u minder energie.

Inhoud

Gepubliceerd op: 27-08-2023

Laatst bijgewerkt op: 03-08-2024

Algemene tips bij het koken

Doe het koken stapsgewijs

Denk hierbij aan het schoonmaken en snijden van groenten, schillen van de aardappelen, aanbakken van (vegetarisch)vlees of vis. Doe de deeltaken ná elkaar en niet gelijktijdig, bijvoorbeeld eerst alle voorbereidingen (schillen en snijden) en ga daarna pas alles bereiden.

Plan de kookvoorbereidingen

Mensen met handklachten beginnen er vaak al eerder op de dag mee en zetten de spullen in water of afgedekt in de koelkast. Het tijdrovende van schillen en snijden, wat ook de meeste moeite en kracht kost, heeft u dan al gedaan. U kunt zich helemaal richten op het koken zelf.

Houd het werkblad opgeruimd

Zet spullen die niet meer nodig zijn, terug in de kast of weg in de vaatwasser. Dit biedt overzicht en u heeft voldoende ruimte om te werken.

Werk met goed ‘gereedschap’

Kies een scherp mes of haakmes. Het gehoekte mes heeft een handgreep waardoor u meer kracht kunt zetten. Deze stand zorgt dat u uw grote armspieren gebruikt. Uitjes of wortelen (harde groenten) snijdt u makkelijker met een glad mes; een kartelmes is fijn bij zachte groenten zoals tomaat, een grof kartelmes voor brood.

Werkhoogte

Staand kunt u meer kracht inzetten. De ‘beste’ werkhoogte wordt bepaald door de mate waarin u oogcontrole (zicht) moet hebben op de activiteit en op welke wijze u de handen gaat gebruiken.

Globaal kunt u de werkhoogte bepalen door:

Rechtop te gaan staan, uw gewicht goed te verdelen over beide benen, de schouders ontspannen, de arm naast uw lichaam laten afhangen.
Buig uw elleboog tot een hoek van 90 graden (dit is de ellebooghoogte),
Maak dan met uw andere hand een vuist en plaats deze onder uw gebogen elleboog.
De onderzijde van de vuist (10 cm onder de elleboog) is de optimale werkhoogte voor het staand werken aan het aanrecht.

Heeft u meer oogcontrole nodig? Verhoog de werkhoogte tot 10-20 cm boven de ellebooghoogte.

Wilt meer kracht zetten bij het snijden, verlaag de werkhoogte dan tot 10-30 cm onder de ellebooghoogte.

U kunt de werkhoogte aanpassen door dikker materiaal onder de plank te plaatsen of op een opstap te gaan staan. Maar u kunt bijvoorbeeld ook kiezen om aan een (sta)tafel of verstelbaar hoog-laag bureau te werken. Er is ook een hoog-laag keuken.

Zelf snijden of kant-en-klaar

In de winkels, weliswaar duurder, kunt u veel voorgesneden of groenten in een pot kopen. Ook hele maaltijden die u alleen nog hoeft klaar te maken. Dit scheelt tijd, moeite en energie die u weer op een andere manier kunt inzetten. Ook kunt u de ene dag meer koken, en eventueel invriezen, u heeft dan een eigen gemaakte kant en klare maaltijd voor de ‘mindere’ dagen.

Meer informatie

Bekijk ook onze tips bij het eten
Vind alle hulpmiddelen bij het maaltijd bereiden.

Let altijd op uw veiligheid!

Of bovenstaande informatie voor u een oplossing is, hangt af van uw persoonlijke situatie en mogelijkheden.

Raadpleeg een zorgprofessional als u advies of hulp wilt. Een ergotherapeut bijvoorbeeld helpt u bij uw keuze en adviseert hoe u de dagelijkse activiteiten zelfstandig kunt blijven doen. U vindt een ergotherapeut via de website van Ergotherapie Nederland.

Bron

Deze pagina is gemaakt in samenwerking met de ergotherapeuten van ErgHandig.

Gerelateerde hulpmiddelen

Dynamische armondersteuning ondersteunt bij verminderde spierkracht als gevolg van een dwarslaesie, een herseninfarct of een spierziekte. Armondersteuningen 'dragen' de armen, uw arm zweeft als het ware gewichtsloos. Het kost minder inspanning en spierkracht om uw arm(en) horizontaal, verticaal en diagonaal te bewegen en omhoog te houden.

Speciale scharen zijn handig als u uw handen en vingers niet of moeilijk kunt gebruiken, reuma heeft of weinig kracht in uw handen heeft.

Heeft u last hebt van aanhoudende pijn in uw handen door reuma, artritis of artrose? Of heeft u door pijn en stijfheid moeite met alledaagse handelingen zoals grijpen, schrijven of typen? Speciale handschoenen bieden verlichting door het verbeteren van de bloedsomloop.

Als u minder kracht kunt zetten, reuma of trillingen (tremor) in de handen heeft kan een aangepast mes of elektrisch mes het snijden ondersteunen.

Als eten lastig wordt, bijvoorbeeld door pijn, minder kracht in de handen of bevende handen, is er aangepast bestek. Aangepast bestek is zwaarder of juist lichter, heeft bijvoorbeeld een verdikte greep of een aangepaste hoek tussen greep en lemmet.

Heeft u pijn of moeite bij het vasthouden van bestek of een pen? Met greepaanpassingen kunt u voorwerpen die u moeilijk vast kunt houden aanpassen door deze te verdikken, te verzachten of van meer grip te voorzien. De greepaanpassing worden ook greepverdikker of handvatverdikker genoemd.

Antislipmaterialen zorgen voor meer grip op voorwerpen en gaan het wegglijden van spullen tegen. Ze zorgen ook dat een trap of vloer veiliger is. Daardoor voorkomt u ongelukken door uitglijden.

Heeft u weinig of geen kracht in uw hand(en)? Mechanische, j-poppers, elektrische of batterij aangestuurde blikopeners bieden een oplossing ook als u maar één hand kunt gebruiken.

Een gewichtsmanchet of verzwaarde polsband gebruikt u om trillen (tremor) tegen te gaan. Het gewicht zorgt dat u de hand meer onder controle heeft. Door het tegenwicht gaan de kleine handbewegingen bij schrijven, typen, eten, persoonlijke verzorging en aankleden u makkelijker af.

Kookmandjes lijken op frituurmandjes en zijn handig om aardappelen en groenten in te koken. Zodra het eten gaar is, tilt u het mandje eenvoudig uit de pan. U hoeft de pan niet te tillen of af te gieten. Kookmanden heten ook wel kookinzetten.

Wordt afgieten van een pan te zwaar of kunt u maar één hand gebruiken? Een afgietdeksel met klem helpt u om eenvoudig en veilig een pan af te gieten.

Met een stoomkoker voor de magnetron bent u snel klaar met koken. De koker is licht en gebruikt weinig water. U hoeft geen zware pan meer te tillen of af te gieten. Ook is het veiliger, omdat u zich niet kunt branden aan de kookplaat of vergeet om de kookplaat uit te zetten.

Met een rijstkoker voor de magnetron bent u snel klaar met koken. Het materiaal is licht en u hoeft de rijst niet af te gieten. U brandt zich niet aan de kookplaat en het gas vergeten is ook verleden tijd.

Eierkokers voor de magnetron zijn handig als u minder kracht heeft. Het tillen van een pan met (kokend) water en afgieten is niet meer nodig. Het voorkomt ook droogkoken van de pan bij vergeetachtigheid.

Overkookbeveiligers voorkomen overkoken en droogkoken van pannen. Wanneer u blind of doofblind bent kan het lastig zijn om waar te nemen wanneer een vloeistof kookt. Een melkwacht zorgt ervoor dat het hoorbaar en voelbaar wordt dat een vloeistof kookt.

Snijbestendige handschoenen voorkomen verwondingen door snijden, schaven en raspen.

Een pannenhouder helpt wanneer u eenhandig bent of te weinig kracht in de handen heeft om de pan vast te houden bij het roeren.

Openers voor schroefdeksels waarmee u bij het openen van potten en flessen minder kracht hoeft te zetten.

Ontbijtplank met noppen, hulpmiddel bij weinig kracht, eenhandig gebruik, slecht zien of ongecontroleerde bewegingen.

Heeft u één of twee, minder goed functionerende, hand(en)? Een robothandschoen ondersteunt uw handfunctie, vergroot uw grijpkracht, stimuleert het gebruik van uw hand(en) en daarmee de spieren.

Maatbeker met voelbare inhoudsstrepen als u zeer slecht ziet of (doof)blind bent.

Vloeistofindicator, hulpmiddel waarmee u de hoogte van vloeistof voelt of hoort.

Kookboeken die speciaal voor mensen met beperkingen en ouderen zijn geschreven.

Een sprekende weegschaal spreekt het gewicht uit als u dit zelf lastig kunt lezen, of moeilijk bukt.

Placemats maken eten of tafeldekken makkelijker.

Gerelateerde 'Handig om te doen's

Het snijden van groenten is niet altijd makkelijk als u problemen met uw handen heeft of minder kracht. Met deze tips kunt u het snijden van groenten vergemakkelijken.

Door de ziekte van Huntington kunnen huishoudelijke taken zoals boodschappen doen, koken, wassen en stofzuigen steeds meer energie kosten. Door de cognitieve verandering kan ook het plannen, organiseren en besluiten nemen bij huishoudelijke taken steeds lastiger worden. Tips en hulpmiddelen ondersteunen u hierbij.

In Nederland zijn kaas en kaasschaaf heel gebruikelijk. Dit kan lastig of vermoeiend zijn als u trilt, pijn hebt of een minder kracht hebt. Tips voor de voorbereiding, de kaasschaaf zelf en het vasthouden van de kaas.

Kost het u soms moeite om een fles te openen? Bijvoorbeeld omdat u uw hand(en) niet goed kunt bewegen of weinig kracht heeft? Of gaat het openen wel, maar knoeit u? Er zijn verschillende oplossingen, tips, suggesties, hulpmiddelen en (creatieve) alternatieven.

Het bedienen van het fornuis of de afzuigkap kan lastig zijn als u cognitieve problemen heeft of als u door bijvoorbeeld verminderde mobiliteit minder lang kunt staan in de keuken. Ook als u minder ziet of minder kracht heeft, zijn er tips en hulpmiddelen om zelf te blijven koken.

Het tafelkleed hanteren en op tafel leggen kan lastig zijn als u minder energie heeft of minder kracht. Tips en hulpmiddelen om dit te vergemakkelijken.

Wilt u in een pan roeren, de pan tillen, verplaatsen of afgieten en heeft u een beperkte handfunctie of minder kracht? Handelingen, stappenplan, tips en hulpmiddelen ondersteunen u bij het koken.

Knielen kan lastig zijn als u een beperkte spierkracht heeft in uw benen en armen of bewegingsbeperkingen en/of gewrichtsklachten in enkels, knieën, heupen of rug. Dit kan komen door een aandoening, trauma of een hogere leeftijd. Tips hoe u het beste kunt knielen en weer opstaat, maar ook alternatieven om laag bij de grond iets te doen zonder te knielen.

Hulpmiddelenwijzer beantwoordt vragen van mensen met milde dementie die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen, zoals: Hoe voorkom ik dat ik mijn medicatie vergeet? Hoe kook ik gezond? Hoe kan ik mobiel blijven? Wat als ik moet verhuizen? Waar kan ik terecht bij vragen over geld en inkomen?

Het maken van een gerecht in een ovenschotel lukt u prima, maar u heeft moeite om de ovenschaal in en uit de oven te tillen. Een goede voorbereiding is het halve werk en u vindt tips hoe u de ovenschaal makkelijker uit de oven haalt.

Wilt u gebruikmaken van uw oven of magnetron, maar lukt dit niet door verminderde handfunctie? Of lukt het niet om de juiste stappen, in de juiste volgorde in uw hoofd te maken? Tips bij het gebruik van oven en magnetron als u minder kracht heeft of cognitieve (verstandelijke) problemen vanwege dementie, hersenletsel of een (licht) verstandelijke beperking.

Als u cognitieve problemen heeft, kan theezetten lastig zijn. Bijvoorbeeld omdat u de volgorde van handelingen lastig vindt. Ook bij lichamelijke beperkingen kan het tillen van een waterkoker moeilijk zijn. Met een goede voorbereiding, tips om het uzelf makkelijker te maken met bijvoorbeeld een stappenplan en eventuele hulpmiddelen kunt u zelf uw thee zetten.

Soms kan het gebruiken van de kraan lastig zijn, bijvoorbeeld als u een verminderde arm-/handfunctie, verminderde knijpkracht of minder gevoel in uw vingers of handen heeft. Tips en hulpmiddelen voor het gebruik van de kraan binnenshuis maar ook onderweg.

Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:

Koken Maaltijd bereiden Schillen en snijden

Deel deze pagina via:

Betrouwbare informatie over hulpmiddelen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer werkt samen met ergotherapeuten en andere experts om zo betrouwbare informatie en tips voor u te verzamelen.

De Hulpmiddelenwijzer wordt gemaakt door Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Over ons