Deel deze pagina via:

Wat is snoezelen?

Misschien heeft u er wel eens van gehoord. Snoezelen of zintuigactivering is een kalmerende activiteit voor mensen met een (ernstige) verstandelijke beperking of vergevorderde dementie. Mensen met dementie of met een verstandelijke beperking zijn vaak (meer) ingesteld op lichaamstaal en lichamelijk contact. Snoezelen prikkelt de belangrijkste zintuigen: het gehoor, het zicht, de reuk, de tast en de smaak. Door deze zintuigen selectief te prikkelen, kunnen mensen hun emoties en gevoelens uiten.

Inhoud

Laatst bijgewerkt op: 02-08-2024

Waarvoor dient snoezelen?

Het uiteindelijke doel van snoezelen is een betere kwaliteit van leven van degene die zorg krijgt. Snoezelen optimaliseert gevoelens. Het bevordert een dialoog tussen verzorgde, naaste of zorgverlener en de omgeving. Het geeft een gevoel van geborgenheid en veiligheid. Het maakt het leven en de relatie zinvoller.

Snoezelen ontspant.
Snoezelen gaat verveling tegen.
Snoezelen bevordert contact leggen en houden.
Snoezelen verbetert het ervaren via zintuigelijk waarneming.

Dit alles zorgt voor afname van onrust en agressie en dus voor minder gebruik van kalmerende medicatie.

Hoe werkt snoezelen?

Snoezelen is een vorm van belevingsgerichte zorg. Het sluit aan aan bij de belevingswereld en gevoelens van iemand die zorg krijgt. De innerlijke leefwereld staat daarbij centraal en de zorgverlener accepteert, waardeert en volgt. Er ontstaat een band van wederzijds vertrouwen.

In de gehandicaptenzorg zijn er voor mensen en kinderen met een (ernstige) verstandelijke beperking in instellingen, op scholen en kinderdagverblijven mogelijkheden voor snoezelen. Daarvoor bestaan diverse materialen, waaronder ook compleet ingerichte snoezelverblijven of beleefruimtes.

De ouderenzorg gebruikt snoezelmateriaal om mensen in een vergevorderd stadium van dementie haar of zijn emoties en pijn te laten uiten. Angst en onrust nemen af, ontspanning en rust nemen toe.

Ook voor uw (eigen) woon-, slaap- of badkamers zijn er snoezelmaterialen.

Snoezelen in beeld

YouTube video thumbnail — Snoezelen op de Hartenberg in Wekerom

Snoezelmaterialen per zintuig

Zien. Waarnemen van bewegingen, kleuren, lichtbronnen en combinaties hiervan. Voorbeelden: dvd's met rustgevende beelden, 24/7 rustgevend filmabonnement van natuurfilms speciaal bij dementie, spiegelbollen, bewegende 'schilderijen' en projecties, (kerst)verlichting, blacklight in een donkere omgeving en lavalampen.
Horen. Luisteren naar rustgevende geluiden en muziek. Voorbeelden: regenmakers, cd’s met piano of gitaarmuziek. Bij mensen met dementie is vaak een favoriet genre bekend. Voorbeeld is het muziekkussen of een muziektril waterbed.
Voelen. Prikkelen van gevoel. Voorbeelden: lucht blazen, schommelen, een warm (schuim)bad. Maar ook zachte speelmaterialen, zoals fleecekussens. Voor onrust bij dementie; (zelfgemaakt) fruffel tafelkleed of frunnik materialen.
Ruiken. Aanbieden van geuren. Voorbeelden: aromatherapie (in bad), wierook of geurende bloemen maar ook de geur van eten klaarmaken.
Tast. Voelen van verschillende materialen en vormen. Voorbeelden: poppen, speelgoedbeesten zoals robotdieren, plankjes met uiteenlopende materialen en vormen, pittenzakjes. Maar denk ook aan bak met zand, knikker of andere kleine materialen waar iemand met de handen doorheen kan 'voelen'.
Smaak. Proeven van verschillenden aromatische hapjes of dranken. Voorbeelden: fruit of ijsjes, maar denk bij mensen met dementie ook aan smaakvoorkeuren van vroeger, bijvoorbeeld haring of een kaneelstok.

Meer informatie

Gerelateerde hulpmiddelen

Pittenzakjes gebruikt u voor verschillende doeleinden: als spel- of therapiemateriaal, maar ook (koud of warm) voor pijnverlichting, van darmkramp tot spierpijn.

Een communicatieboek of gespreksboek helpt om een boodschap over te brengen. Iemand die moeite heeft met spreken, lezen, schrijven en begrijpen wijst in het boek plaatjes, woorden en symbolen aan die de boodschap weergeeft.

Lichttherapielampen vullen een tekort aan daglicht aan – en dan vooral zonlicht. Lichttherapielampen heten ook wel daglichtlampen. De lampen hebben daardoor een positief effect op slaap, stemming en energie.

Een verzwaarde knuffel helpt kinderen en volwassenen te ontspannen. Een verzwaarde knuffel geeft een veilig gevoel en kalmeert bij onrust. De knuffel kan ook helpen bij slaapproblemen, angst, ADHD, autisme, trauma, hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid.

Audiodescriptie maakt televisieseries, films, theater, musea en sportevenementen toegankelijk voor mensen die slechtziend of blind zijn. Een stem beschrijft wat er precies te zien is. Bijvoorbeeld de personen en hun gezichtsuitdrukkingen, hoe de omgeving eruit ziet en ontwikkelingen in de verhaallijn of wedstrijd.

Een drukvest geeft een gelijkmatige druk op het bovenlichaam, vergelijkbaar met een stevige knuffel krijgen. Het werkt kalmerend en verbetert aandacht en concentratie. Het drukvest is er voor kinderen en volwassenen die bijvoorbeeld een vorm van autisme hebben. Maar ook bijvoorbeeld bij loopdrang door Dementie of de ziekte van Huntington zorgt het voor verlichting.

Legpuzzels stimuleren het denken en de fijne motoriek. Er zijn legpuzzels die door hun ontwerp en vormgeving beter passen bij wat u (nog) kunt. Bijvoorbeeld puzzels met grote stukken als u moeite heeft met het oppakken en/of het zien van de stukjes. Maar ook magnetische puzzels bij trillen (tremor) of willekeurige bewegingen.

INteractief sensorisch MUziekkussen stimuleert met muziek en trillingen de zintuigen of brengt rust en ontspanning. Het vermindert hiermee stress, nervositeit en rusteloosheid. De Inmu kan ingezet worden bij dementie, autisme of een cognitieve beperking. Het kussen heeft geen knoppen, het reageert bij oppakken en bewegen.

Hulphond als ondersteuning en trouwe metgezel bij het dagelijkse leven met beperkingen.

Verzwaarde dekens (verzwaringsdeken) of ballendekens gebruikt u bij de behandeling van slaapproblemen waarbij motorische en psychische onrust een rol speelt. De druk van de deken helpt het lichaam tot rust te komen en geeft een gevoel van geborgenheid en veiligheid.

Vroeger was het rustgevende effect van een schommelstoel al bekend. Bij het voeden van een baby of om te ontspannen en in slaap te vallen. De schommelbeweging zelf gaat evenwichtsstoornissen tegen en voorkomt hiermee vallen. Een schommelstoel biedt ook (therapeutische) effecten bij dementie, ADHD, NAH en artritis.

Een lichttherapiebril of daglichtbril vult het tekort aan daglicht aan. Vooral in de wintermaanden geeft een daglichtbril energie door blauwlichttechnologie die zonlicht nabootst. Ook is de bril in te zetten bij slaapproblemen of onregelmatige werktijden.

Blauw verrijkt licht herstelt de biologische klok en voorkomt (nachtelijke) onrust en probleemgedrag bij dementie.

Een trilkussen, trilschijf of shaker heeft verschillende functies. Het kussen is aan te sluiten op een wek- een waarschuwingssysteem voor doven, slechthorenden en doofblinden. Maar het trilkussen kan ook ontspanning en lichaamsbesef brengen bij mensen met dementie of kinderen met autisme of prikkelverwerkingsproblemen.

Zorgrobots zijn slimme robots die spreken en luisteren. Zorgrobots helpen bij allerlei dagelijkse activiteiten, bieden gezelschap en geborgenheid, net als robotdieren. De meeste zorgrobots richten zich extra op een bepaalde activiteit, zoals het in beweging brengen, communiceren of vermaken.

Magnetische bordspelen zijn geschikt voor mensen die ongecontroleerde bewegingen maken.

Bedtenten zorgen voor rust en een veilig gevoel. En ze voorkomen uit bed komen of vallen.

Het wiebelkussen zorgt dat iemand minder beweeglijkheid nodig heeft om zich te concentreren en prettig te voelen. Als het lichaam nieuwe prikkels krijgt, moet het zich aanpassen. Dit zorgt voor alertheid en daardoor voor een betere concentratie. Het balanskussen verbetert bovendien de zithouding en is ook te gebruiken bij stabiliteit- en evenwichtsoefeningen.

Een slaaphulp of slaaprobot gebruikt u om makkelijker in slaap te komen. Slaaphulpen maken geluid, bootsen de ademhaling na, geven licht of vertellen een verhaaltje.

Een verzwaard schootkussen gebruikt u bij motorische en/of psychische onrust, bijvoorbeeld bij ADHD, spasmen, gedragsproblemen of dementie. Door het gewicht komen willekeurige bewegingen tot rust.

De zitzakken stimuleren en prikkelen de tastzin, spieren en gewrichten. Deze zitzak heeft vleugels die iemand kan 'omslaan'. Dat geeft een gevoel van geborgenheid en maakt rustig. De zitzak heet ook wel ballenstoel.

Speeltafels of speeltoestellen zijn interactieve spellen die stimuleren om lichamelijk, mentaal en sociaal actief te zijn. Speeltafels bieden spelletjes, beeldmateriaal en muziek aan. Fysieke beweging bij het spelen versterkt de spieren en vermindert hiermee valgevaar.

Serious games bestaan zowel als app, op het internet of als apparaat. Deze games ondersteunen en motiveren u of uw kind tijdens het aanleren van nieuwe informatie en vaardigheden of ondersteunen bij fysieke training en revalidatie.

Rustgevende muziek en geluiden zorgen voor ontspanning.

Rustgevende verlichting en lampen zorgen door kleur en beweging voor ontspanning.

Gerelateerde 'Handig om te doen's

Problemen met prikkelverwerking kunnen onder andere voorkomen na een whiplash, bij niet aangeboren hersenletsel, hersenschudding, burn-out, MS, ADHD en autisme. U raakt bijvoorbeeld snel vermoeid of kunt de informatie niet meer goed opnemen of opslaan. Tips bij het omgaan en het verwerken van prikkels.

Als het gebruik van een rits lastiger gaat omdat u minder kracht, minder grip heeft of moeite heeft met de fijne motoriek zijn er handigheidjes, aanpassingen en hulpmiddelen om de slaapzak te openen en sluiten.

Hulpmiddelenwijzer beantwoordt vragen van mensen met milde dementie die langer zelfstandig thuis willen blijven wonen, zoals: Hoe voorkom ik dat ik mijn medicatie vergeet? Hoe kook ik gezond? Hoe kan ik mobiel blijven? Wat als ik moet verhuizen? Waar kan ik terecht bij vragen over geld en inkomen?

Meer hulpmiddelen en 'Handig om te doen's bij:

Activeren of kalmeren Ontspanning Snoezelen

Deel deze pagina via:

Betrouwbare informatie over hulpmiddelen

De Vilans Hulpmiddelenwijzer werkt samen met ergotherapeuten en andere experts om zo betrouwbare informatie en tips voor u te verzamelen.

De Hulpmiddelenwijzer wordt gemaakt door Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

Over ons