Hulpmiddelen bij een stoma

Uw situatie

U heeft een stoma. Afhankelijk van uw situatie heeft u deze stoma tijdelijk of voor de rest van uw leven. Het kost u waarschijnlijk een poosje om te wennen aan uw stoma en misschien schaamt u zich en bent u bang dat uw stoma voor anderen zichtbaar is. U kunt de meeste dingen gewoon blijven doen, maar er zijn mogelijk wel wat aanpassingen nodig. Wel moet u dagelijks uw stoma verzorgen en hier voorzichtig mee omgaan om de kans op problemen (complicaties) met uw stoma te verkleinen.

Hulpmiddelen bij een stoma

Persoonlijke verzorging

Als u een stoma heeft, dient u dagelijks de juiste stomaverzorging toe te passen om de kans op problemen te verkleinen. U heeft hiervoor in ieder geval stomamateriaal nodig, namelijk een huidplak en een opvangzakje. Bij eendelig stomamateriaal zit het stomazakje vast aan de huidplak en bij tweedelig stomamateriaal heeft u een losse huidplak waar u het opvangzakje aan vastmaakt. U kunt bij het dragen van uw stoma gebruikmaken van opvulmateriaal, zoals pastaringen.  Opvulmateriaal zorgt ervoor dat eventuele ruimtes tussen uw huid en het stomamateriaal dicht zitten en de stoma niet kan gaan lekken. Met een gordel voor stomamateriaal of stomasteunbandage (op voorschrift) zorgt u dat uw stoma goed op zijn plek blijft. Als uw huid kapot of geïrriteerd is, blijft stomamateriaal mogelijk minder goed zitten. In overleg met uw stomaverpleegkundige kunt u eventueel een huidbeschermer voor onder uw stomazakje gebruiken.

Met een spoelset of irrigatieset bij een colostoma spoelt u de dikke darm schoon met water.

Vergoedingswijzer

Zorgverzekeraars vergoeden stomamaterialen, zoals huidplakken en opvangzakjes, vanuit het basispakket. In eerste instantie betaalt u dit wel vanuit uw eigen risico. Er zijn ook aanvullende hulpmiddelen voor stomadragers, zoals steunbanden, removerdoekjes en wegwerpzakjes. Niet alle aanvullende hulpmiddelen worden door de zorgverzekeraar vergoed. Ook hebben niet alle zorgverzekeraars contracten met alle leveranciers van stomamaterialen. Als er geen contract is, moet u de materialen mogelijk deels zelf betalen. Vraag aan uw eigen zorgverzekeraar na wat in uw geval geldt. Als u veel geld uitgeeft aan zorg, hulpmiddelen, aanpassingen en voorzieningen, kunt u afhankelijk van de hoogte van uw inkomen gebruikmaken van de aftrek van zorgkosten bij de aangifte inkomstenbelasting. Er zijn ook zorgverzekeraars die het lidmaatschap van een patiëntenvereniging (deels) vergoeden vanuit de aanvullende verzekering. Meer informatie vindt u op onze pagina over de Zorgverkeringswet.

Wat is een stoma?

In Nederland hebben ongeveer 38.000 mensen een stoma. Een stoma is een stukje darm dat door een opening in de buik naar buiten is gebracht en is vastgehecht op de huid. Op deze manier wordt dus een lichaamsholte met een kunstmatige opening verbonden met de buitenwereld. U krijgt een stoma als uw ontlasting of urine niet meer via de normale weg het lichaam kan of mag verlaten. Een stoma heeft een rode kleur en bestaat uit slijmvlies. Een stoma voelt vochtig aan, maar is zelf gevoelloos omdat deze geen zenuwuiteinden bevat. Aan de stoma zit een zakje, waarin de ontlasting of urine wordt opgevangen.

Er zijn verschillende aandoeningen waarbij een stoma nodig kan zijn. Bijvoorbeeld bij een darmziekte waarbij de hele darm verwijderd moet worden, zoals soms bij darmkanker of colitis ulcerosa. Maar ook bij een onbehandelbare verstopping of een gezwel in de (endel)darm. U kunt ook een stoma krijgen wanneer uw urine niet via de natuurlijke weg uw lichaam kan of mag verlaten, dit heet een urinestoma. Een urinestoma kan onder andere nodig zijn bij een tumor of gezwel door blaaskanker, ernstige ontstekingen of incontinentie. Een stoma kan blijvend of tijdelijk zijn, dit is afhankelijk van de reden waarvoor u een stoma nodig hebt. Een stoma wordt aangelegd door middel van een operatie. Wanneer dit een geplande operatie is en geen spoedoperatie, heeft u van tevoren een gesprek met een stomaverpleegkundige. Zij bespreekt met u onder andere de plek van de stoma en de verschillende stomamaterialen.

De drie meest voorkomende soorten stoma’s zijn:

Bij een Stoma op de dikke darm (colostoma) is er een stukje van uw dikke darm door een opening in uw buik naar buiten gebracht. U krijgt een colostoma wanneer uw dikke darm helemaal of gedeeltelijk is verwijderd en er geen verbinding meer gemaakt kan worden met uw anus of de overgebleven darm. Bij een colostoma geldt, hoe groter het stuk darm dat verwijderd is, hoe dunner de ontlasting is die naar buiten komt.

Bij een Stoma op de dunne darm (ileostoma) is een stukje van uw dunne darm door een opening in uw buik naar buiten gebracht en vastgehecht. U krijgt een ileostoma als uw hele dunne darm of een deel daarvan weggehaald wordt en er geen nieuwe verbinding gemaakt kan worden met de anus of de rest van de darm. Een ileostoma is soms nodig na darm- of endeldarmkanker, na een chronische darmontsteking of wanneer uw darm niet functioneert.

Een Stoma op de urineleiders (urinestoma), ook wel Brickerstoma, wordt gemaakt van een stukje dunne darm. Dit stukje darm wordt aan één kant met twee urineleiders verbonden en het andere uiteinde wordt in de buikwand gehecht en aan de huid vastgehecht. Het stukje darm maakt nog steeds een samentrekkende beweging, waardoor de urine naar buiten komt. De urine wordt vervolgens opgevangen in een stomazakje. De meest voorkomende reden voor een urinestoma is het verwijderen van de blaas door blaaskanker.

Meer informatie

• Thuisarts.nl over het hebben en krijgen van een stoma.
• Stomaatje.nl is een non-profit organisatie met informatie voor stomadragers en de omgeving. Ook voor lotgenotencontact.
• Stomavereniging.nl is de website van de vereniging voor en door mensen met een stoma of pouch. U leest hier onder andere informatie over de verschillende soorten stoma’s en ervaringen van stomadragers. Het Meldpunt Stomazorg is de plek om ervaringen met stoma materialen en -hulpmiddelen te delen.
• Maag Lever Darm Stichting heeft een uitgebreide pagina met informatie over stoma’s en de stoma-operatie.
• Video: Stoma in beeld. 5 mensen vertellen over hun leven met een stomavan de Stomavereniging.
• De Stoma Wegwijzer is een digitale tool voor stomadragers, mensen met een pouch en voor mensen die een stoma of pouch krijgen. In de Stoma Wegwijzer vindt u informatie, tips en antwoorden op de 100 meest gestelde vragen die bij het leven met een stoma of pouch komen kijken. De Stoma Wegwijzer is een site van de Stomavereniging die samen met de partijen van het Platform Stoma Hulpmiddelenzorg tot stand is gekomen.
• Op Thuisarts.nl over verschillende ziektebeelden en operaties waarbij u te maken kunt krijgen met een stoma.

Over deze pagina

De inhoud van deze pagina en de afzonderlijke pagina’s van de stomahulpmiddelen zijn tot stand gekomen in samenwerking met Stomavereniging, Nefemed en de stomaverpleegkundigen.