Ervaringsdeskundigheid steeds belangrijker bij ontwikkeling hulpmiddelen

Hoe kunnen technologie en hulpmiddelen mensen helpen om digitaal mee te doen in de maatschappij? Die vraag stond centraal tijdens het webinar ‘Online meedoen in de maatschappij dankzij technologie en hulpmiddelen’, dat georganiseerd werd door de Vilans Hulpmiddelenwijzer. Steeds beter, bleek uit de gesprekken met experts, onderzoekers, zorgprofessionals én ervaringsdeskundigen.

Meer vrijheid dankzij navigatie-apps

Ervaringsdeskundige Tim heeft een visuele beperking en is ondernemer. Technologie betekent voor hem vooral vrijheid en zelfstandigheid. ‘Apps en andere technologische hulpmiddelen geven enorm veel vrijheid. Het maakt veel uit of je voortdurend iemands arm nodig hebt, of zelf van A naar B kunt lopen. Het verandert je positie in de maatschappij. Je kunt meedoen.’ Als voorbeeld noemt Tim navigatie-apps. ‘Er zijn tegenwoordig navigatie-apps die op basis van je camera jou helpen je door een ruimte te verplaatsen. En hoewel deze technologie op drukke plekken nog wel eens voor problemen zorgt, heeft het enorm veel potentie. De grote uitdaging wordt om dit allemaal op een goede manier te integreren, zodat je als gebruiker niet hoeft te schakelen tussen zes apps en drie hulpmiddelen.’  

Steeds meer aandacht voor toegankelijkheid

Eric Velleman, professor aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) houdt zich bezig met de toegankelijkheid van websites. ‘Toegankelijkheid wordt steeds meer onderdeel van het curriculum op de HAN. En dat is belangrijk, want het onderwerp, inclusief het design van webpagina’s, heeft de laatste jaren veel aandacht gekregen. Vanuit de overheid is er bijvoorbeeld nieuwe wetgeving gekomen die stelt dat websites aan bepaalde richtlijnen voor toegankelijkheid moeten voldoen. Daarom is het goed dat toekomstige websites - onze studenten - goed op de hoogte zijn.’ Studenten aan de HAN houden zich behalve toegankelijkheid van websites ook bezig met mobiliteitsvraagstukken voor mensen met een visuele beperking. ‘Op dit moment is een groep studenten bezig met het ontwerpen van de rollator van de toekomst. Die moet in de toekomst gebruikers waarschuwen voor gevaar, zoals een gat in de grond, of laaghangende objecten.’

Eindgebruiker betrekken bij zorgproces 

Edith Hagedoren, ergotherapeut, docent en onderzoeker aan Zuyd Hogeschool, doet onderzoek naar het zorgproces rond armondersteuning. ‘Dat begint bij goed in kaart brengen waar de cliënt zo’n arm voor wil gebruiken,’ vertelt Hagedoren. ‘Daarom maken we veel gebruik van ervaringsdeskundigen.’ Marit Dohmen is een van die ervaringsdeskundigen. Door een hoge dwarslaesie is haar mobiliteit beperkt. ‘Op dit moment testen we hoe de armondersteuning mij en andere gebruikers kan helpen bij het besturen van een computer, in aanvulling op spraaksoftware. Dat gaat al best goed, al blijkt dat je in praktijk geen goede lichaamshouding kunt aannemen. Door te testen met ervaringsdeskundigen komt zo’n probleem snel boven water.’

Ervaringsdeskundigheid voorwaarde voor onderzoek 

Hendrik Buimer is onderzoeker bij Vilans en heeft promotieonderzoek gedaan naar hulpmiddelen voor mensen met een visuele beperking. ‘We zijn begonnen uit te vragen waar mensen met een visuele beperking in het dagelijkse leven moeite mee hebben. Met die informatie zijn we een nieuwe technologie gaan ontwikkelen,’ vertelt Buimer. ‘Dat is uiteindelijk een riem met trilmotortjes geworden die mensen moet helpen emoties bij gesprekspartners te herkennen. Door trillingen af te geven die gekoppeld waren aan specifieke emoties, weet de gebruiker of iemand bijvoorbeeld vrolijk, verbaasd of boos kijkt tijdens het gesprek.’ Belangrijk aspect bij het onderzoek was het continu betrekken van de eindgebruiker in elke ontwikkelingsfase. ‘De casus van Edith Hagedoren laat zien hoe belangrijk ervaringsdeskundigheid is bij onderzoek. Ook in ons geval was dat van doorslaggevend belang. Sterker nog, bij Vilans wordt het betrekken van eindgebruikers steeds meer als vereiste gezien wanneer een nieuw traject gestart wordt.’

Het webinar ‘Online meedoen in de maatschappij dankzij technologie en hulpmiddelen’ was onderdeel van de Week van de Toegankelijkheid.